Ons werkstuk

Hoofdvraag:

Wat betekende het IJzeren Gordijn voor het leven van de mensen in de DDR en de BRD?

Het IJzeren Gordijn was in de eerste plaats een kunstmatige grens door Europa. De grens was een scheidingslijn tussen het communistische Oostblok (onder leiding van de Sovjet-Unie) en het kapitalistische Westen (onder leiding van de Verenigde Staten.) Maar in 1949 vormde West-Duitsland een eigen land, de Bondsrepubliek Duitsland (BRD.) Slechts een paar maanden later vormde het oosten ook een eigen land, de Duits Democratische Republiek (DDR.) Nog steeds was hier het oosten communistische en het westen kapitalistisch.

Dat was voor de mensen die in Duitsland leefden en woonden natuurlijk een groot probleem. Ze konden geen kant meer op.  Als je in de BRD leefde, had je nog geluk. Omdat dat deel van Duitsland, überhaupt van heel Europa kapitalistisch was. Je werd meer vrij gelaten door de regering, in tegenstelling tot het oosten van Duitsland (DDR.) Het kapitalisme komt van het woord kapitaal en dat betekent geld. Het doel van de BRD was om winst te maken. Het betekent ook dat er verschil is tussen arme en rijke mensen.  Je had recht op je eigen bezit. Als je een goede baan had en daardoor veel geld verdiende, was dat geld ook van jou.

In de DDR was het veel strenger. Het communisme zorgde ervoor dat alles van iedereen was, beter gezegd alles was van de regering. Als je een goede baan had en daardoor veel geld verdiende, had je net zoveel als iemand die maar weinig werkt en weinig verdient.

Het IJzeren Gordijn zorgde er dus voor dat er ook nog een grens kwam in Duitsland. Waardoor de DDR en BRD uit ontstaan zijn. Dat is de oorzaak van het moeilijke en ingrijpende leven van de inwoners van Duitsland. 

Deelvraag 1: Wat waren de verschillen van leefomstandigheden tussen de mensen van de BRD & DDR?

BRD = Bondsrepubliek Duitsland (west)

DDR = Democratische Republiek Duitsland (oost)

In het jaar 1961 werd het IJzeren gordijn gebouwd. Ook werd in datzelfde jaar in Berlijn een scheiding aangebracht tussen West- en Oost-Berlijn, de Berlijnse Muur. De Grens door Duitsland was een scheiding tussen twee verschillende maatschappelijke en politieke systemen. De BRD bestond uit ruim 60 miljoen inwoners en de DDR uit 16 miljoen inwoners. De BRD was een westers land, het was lid van de NAVO en de BRD had een parlementaire democratie. De West-Duitse economie was één van de sterkste ter wereld. In de DDR was de samenwerking met de Sovjet-Unie opgenomen in de grondwet. BRD kapitalistisch (democratisch) en de DDR communistisch. Berlijn lag in de Russische zone. Ook Berlijn werd in vier zones verdeeld. In de vier verschillende zones was elke commandant eigen baas, maar wel moesten de gemeenschappelijke problemen en regelingen over de toekomst van Duitsland besproken worden. Op de conferentie van Jalta in februari 1945 werden deze afspraken over de zoneverdeling vastgelegd, maar afspraken over de politieke toekomst van Duitsland werden niet gemaakt.

Vergeleken met de BRD had de DDR het slecht. De BRD was een democratische staat, dus de mensen konden gaan stemmen om de regering samenstellen. West-Duitsland stond onder de invloed van het kapitalisme. Bij het kapitalisme is er wel privé-eigendom. De bedrijven zijn in privébezit en hebben als grootste doelstelling winst maken. Dus er was wel verschil tussen arm en rijk. Het kapitalisme gaat eigenlijk verder op de bekende “American Dream”; Wanneer je hard werkt kan je rijk worden. De BRD kreeg hulp van Amerika, Groot-Brittannië en Frankrijk. De mensen in de BRD kregen steun in kleding en voedsel.

De DDR was een communistische staat. Dat wil zeggen dat de DDR een land wilden dat alles van iedereen is. Niemand heeft een eigen bezit, iedereen heeft dus even veel geld en even veel bezittingen. Alles wordt eerlijk over de bevolking verdeeld.

Omdat de DDR bijna geen grondstoffen bezat, was het land helemaal niet geschikt voor de zware industrie. Deze ontwikkeling verhinderde de productie van consumptieartikelen- en voedsel. De levensbehoeften bleven schaars. Dit leidde tot maatschappelijke spanningen en zwarthandel. Stalin wilde niks van de BRD hebben.

De geheime dienst, de Stasi, maakte tijdens het bestaan van de DDR van meer dan 6 miljoen personen een dossier. De Stasi was de meest gevreesde en gehate instelling van de DDR. Door de slechte levensomstandigheden en de politieke onderdrukkingen kozen miljoenen burgers ervoor om te vluchten. In het voorjaar van 1953 was de planeconomie, wat en hoeveel er geproduceerd wordt, vastgelopen en de bevolking kwam in opstand.

In de voormalige DDR stond het onderwijs voor een groot deel in het teken van het communisme. Kinderen moesten tijdens hun schooltijd overtuigd worden van de voordelen van het communisme. Zo leerden kinderen om vanaf jongs af aan een goede communistische persoonlijkheid te krijgen. pijnlijke gebeurtenissen kwamen in de geschiedenisboeken niet voor. Ook de universiteiten en hogescholen stonden onder invloed van het communisme, dus het was moeilijk om te gaan studeren als je niet een aanhanger van het communisme was. Ook werd je geweigerd als je familie niet overtuigend communistisch was. Kinderen in de DDR werden gehersenspoeld. Kinderen groeiden op in een wereld vol leugens.

Op 9 november 1989 was de val van de Berlijnse Muur en dus ook de val van het IJzeren Gordijn. De communisten konden het niet meer aan, door de slechte economie en door de velen protesten in de DDR.

Deelvraag 2: Is er nu, 25 jaar later, nog iets te merken van het IJzeren Gordijn?

• Zo ja? Hoe ziet het leven van onze leeftijdsgenoten er uit in Duitsland?
• Zo nee? Hoe is het leven verandert van de bevolking?

Ja, 25 jaar later is er nog steeds iets te merken van het IJzeren Gordijn.

In de tijd van nu zijn er nog steeds een aantal verschillen tussen West- en Oost-Duitsland. Er is nog steeds verschil in arm en rijk, het Oosten is minder rijk dan het Westen. Het Westen heeft het dus beter dan het Oosten. Vroeger was er al veel onzekerheid, dat is nu in het Oosten ook nog steeds. Wie vandaag door Oost-Duitsland rijdt ziet mooie gerenoveerde stadscentra met drukke winkelstraten en moderne gebouwen. Maar dit alles is schijn bedriegt. De Oost-Duitse deelstaten zijn nog steeds minder ontwikkeld dan de West-Duitse deelstaten, hierdoor is de werkloosheid in het Oosten bijna dubbel zo hoog als in het Westen. 12% van de Oost-Duitsers is werkloos. Bij de West-Duitsers is dat 7%.

Oost-Duitsland krijgt nog steeds financiële hulp van het Westen. Dus de werkloosheid is hoger in het Oosten, maar ook het salaris wat een arbeider verdient is veel minder in de Oost-Duitse deelstaten.

Na de val van het IJzeren Gordijn moest het onderwijssysteem in Oost-Duitsland grondig vernieuwd worden. Verder moesten de Oost-Duitse schoolboeken vervangen worden. De leiding op de scholen werd vervangen. De meeste leraren hebben hun baan kunnen behouden alleen docenten die als informant voor de beruchte Binnenlandse Veiligheidsdienst hadden gewerkt moesten weg. Op de universiteiten en hoge scholen is men grondiger te werk gegaan. Speciale commissies hebben het hoger onderwijs onderzocht. Meer dan 120 onderzoeksinstituten werden opgeheven en bijna de helft van het personeel is ontslagen. Om de universiteiten in Oost-Duitsland met het westen te kunnen vergelijken zijn er veel wetenschappers uit het Westen aangesteld. Veel Oost-Duitsers hebben dit echter opgevat als het inpikken van hun banen. In het begin van deze periode waren de West-Duitse professors bezorgd over de Oost-Duitse leerlingen, omdat ze niet veel durfden te zeggen tijdens de colleges.

Er is wel veel geld naar het Oosten gegaan, maar in bepaalde gebieden zie je daar niets van. Het is dan ook de vraag wat er met dat geld gebeurd is.

Intussen zijn er veel van de verschillen tussen Oost en West aan het verdwijnen.

Na de val van de Berlijnse muur gingen jongeren verschillende groepen vormen. Een voorbeeld van een groep is de Neonazi’s. Deze groep werd erg actief. Deze groep kun je goed herkennen aan hun uiterlijk. Ze zien er heel opvallend uit. Bijv. skinheads of punkers. Veel jongeren hebben daarom ook vaak een tatoeage en meerdere piercings.

Conclusie: het Oosten is nog steeds niet zo welvarend als het Westen, je kunt dus zien dat men uit het Oosten jarenlang slecht hebben gehad. Nu kunnen jongeren zelf boeken lezen, tv kijken, muziek luisteren zonder rekening te hoeven houden met het West- of Oostblok. Het voordeel is dat men nu van Oost naar West kan reizen en andersom, zonder een blokkade.

Voor toeristen zijn er veel verschillende monumenten. Er is een monument in het zuidelijk deel van Tsjechië, een paar honderd meters hek en een wachttoren is bestaan gebleven. Er zijn borden met uitleg over de geschiedenis en de betekenis van het IJzeren Gordijn. Ook zijn er nog monumenten in Hongarije en Slowakije. Er zijn verschillende openluchtmusea in delen van de voormalige Duitse grens, zoals in Berlijn.